Hellendoorn / Nijverdal
Hellendoorn is een plaats met circa 6000 inwoners in de gelijknamige gemeente in de Nederlandse provincie Overijssel. Hellendoorn ligt in de provincie Overijssel ten oosten van de Hellendoornse Berg, die deel uitmaakt van de stuwwal Sallandse Heuvelrug.
Hellendoorn is bekend geworden door de aanwezigheid van het Avonturenpark Hellendoorn. Verder is er in het dorp een ijsfabriek, die tot 1996 het ijsmerk Caraco maakte. Het bedrijf werd in 1985 overgenomen door Unilever en produceerde eerst het merk Ola en tegenwoordig het merk Ben & Jerry's. Gerrit Valk's Bakkerij- en IJsmuseum in de Dorpsstraat toont een collectie gereedschappen, voorwerpen en machines uit vroegere bakkerijen en uit het begin van de ijsbereiding.
In Hellendoorn staan twee korenmolens:
· De Hoop
· De Wippe/Molen van Fakkert
Vroeger had de spoorlijn Neede - Hellendoorn een station in Hellendoorn en Nijverdal-Zuid, maar die lijn is -voor personenvervoer- in 1935 gesloten. De provinciale weg 347 (N347) loopt rondom Hellendoorn, doordat er een kleine ring is aangelegd. In Hellendoorn is een busverbinding aanwezig, namelijk Syntuslijn 96 (Hellendoorn - Rijssen)
Johanna van Buren werd geboren in een timmermansgezin. In 1883 overleed haar vader en leefde Johanna met haar broer en haar moeder. Niets deed aanvankelijk vermoeden, dat ze bekendheid zou verwerven als dichteres. Van 1900 tot 1919 werkte ze als thuisnaaister in haar dorp en leidde ook meisjes op voor dat beroep. Na het overlijden van haar moeder ging ze op het postkantoor werken. Pas in 1927, op haar zesenveertigste, begon ze gedichten te publiceren. Tot 1961 schreef ze wekelijks in de bijlage van het Dagblad van het Oosten (het Twents Zondagsblad) een gedicht, of zoals ze dat zelf noemde een “leedtien”. Vanaf dat moment schreef ze voor een “groot” publiek van wel zo’n honderdduizend lezers. Ze werd immens populair bij de lezers en wekelijks greep men naar de krant voor het gedicht van Johanna. Bron; wikipedia
Klepper Derk
De gemeentelijke voorlichter in Hellendoorn was, zo tussen 1900 en 1940, ene Derk, die klepp(er)end rondging om boeren, burgers en buitenlui kond te doen van mededelingen van de burgemeester, de gemeenteraad, de notaris en andere autoriteiten. De klepper bestond uit een hamer die bij handbeweging op een onderliggend plankje roffelde.
In Hellendoorn wordt jaarlijks op Hemelvaartsdag het popfestival Dauwpop georganiseerd. Dit evenement vindt plaats op een terrein gelegen naast het Avonturenpark Hellendoorn. Naast Dauwpop vinden er op dit terrein ook andere evenementen plaats. Zo waren er in 2005 Dynamo Open Air en in 2009 Nightmare Outdoor en gaven bands als Motörhead, Level 42 en de Simple Minds er een openluchtconcert.
De Eurol Hellendoorn Rally is met 80.000 bezoekers de grootste rally van Nederland. De proeven over ca. 200 kilometer gaan door het afwisselende Twentse landschap. De rally kent uitdagende verharde en onverharde stukken en is zowel voor de deelnemers, de rallyfans als de lokale liefhebbers een waar spektakel.
De Lantaarn heeft niet alleen furore gemaakt onder muziekliefhebbers in deze regio, maar geniet in heel muziekminnend Nederland bekendheid. Met name onder de fans van bluesrock. In voorgaande decennia traden internationale grootheden uit dit genre op op dit Twentse podium. Lange tijd bungelde de sloopkogel boven De Lantaarn, maar de poptempel in hartje Hellendoorn blijft behouden.
Helders Fees is een jaarlijks dorpsfeest in Hellendoorn met 7 dagen gratis activiteiten en optredens voor jong en oud. Het wordt georganiseerd door de Oranjevereniging Hellendoorn.
Museumboerderij Erve Hofman
Uit de 15e eeuw stammende en in Saksische stijl ingerichte boerderij met een origineel woongedeelte met historische werktuigen en gebruiksvoorwerpen. De boerderij was eeuwenlang de centrale plaats in de Marke Hellendoorn. Op het erf staan o.a. een paardenkarnmolen, een bakoven, een schaapskooi, een waterput, een iemenschoer en een wagenloods. Demonstraties oude ambachten. Iedere woensdagmiddag zijn er demonstraties van oude ambachten, zoals spinnen, weven, kantklossen, zandstrooien en houtdraaien.
Helders volkslied
Bron: o.a. Wikipedia
Nijverdal
Nijverdal is een Nederlands dorp in de Overijsselse gemeente Hellendoorn. Nijverdal is met 28.547 inwoners de grootste plaats binnen de gemeente.
De naam Nijverdal is een samentrekking van nijverheid en (Regge)dal.
Nijverdal ligt op de kruising van de Regge en de straatweg van Almelo naar Zwolle, die in 1829 werd aangelegd. Ook ligt Nijverdal aan de voet van de Sallandse Heuvelrug op de grens van Twente en Salland. Ten westen en zuidwesten van Nijverdal liggen
de Nijverdalse Berg en Noetselerberg. Even ten westen van het dorp ligt de Publiekssterrenwacht Hellendoorn
Nijverdal is als fabrieksarbeidersdorp gesticht in de vroegere marke Noetsele door de Nederlandsche Handel-Maatschappij, die er in 1836 in nauwe samenwerking met de Engelsman Thomas Ainsworth een fabriek (een weverij, een spinnerij en een modelweverij) stichtte. Voor de stichting van Nijverdal bestond het gebied rond de marke vooral uit zanderige belten afgewisseld met moerassige gronden tussen de rivier en de heuvelrug waarop heide en gras groeide. Op de es bedreef men de landbouw. Dat het dal waarin Noetsele lag voor de stichting van Nijverdal een dunbevolkt gebied was is te zien aan het aantal gebouwen. In 1826 werd er door de gemeente Hellendoorn een overzicht opgesteld van de gebouwde eigendommen in de gemeente en daaruit blijkt dat er in Noetsele 37 gebouwen stonden, waarvan enkele zogenaamde 'gewaarde erven' en veelal keuterboeren.
Op 9 mei 1836 besloot de directie van de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM) de nederzetting, nadat mogelijke namen als ‘Houvenburg’ of ‘Houvendaal’ - naar de president-directeur van de NHM Van der Houven -, ‘Nijverheidsstede’, ‘Nijverheidsoord’ en ‘Nijverzorg’ de revue waren gepasseerd, ‘Nijverdal’ te noemen. Rond 1850 openden de gebroeders Salomonson de Koninklijke Stoom Weverij, waardoor er een einde kwam aan de thuisnijverheid. Nijverdal is van oudsher een Textielstad. Alleen heeft nooit stadsrechten gekregen. Het mag zich door zijn verleden en inwonersaantal een stad noemen.
Nijverdal is de enige plaats in Nederland waar (tevergeefs) naar goud gedolven is. Er is begin 20e eeuw hiervoor zelfs een officiële concessie afgegeven voor het delven van goud.
Vóór de Tweede Wereldoorlog was er in Nijverdal een kleine joodse gemeenschap, er bevond zich een kleine synagoge en een daarbij horende begraafplaats in het buurtdorp Hellendoorn. In de oorlog zijn de meeste joden naar Auschwitz en Sobibor gedeporteerd. De synagoge en de begraafplaats bestaan vandaag de dag (2019) nog. De synagoge kan achter een huis in het dorp gevonden worden. De begraafplaats ligt net iets buiten het stadje.
Nijverdal werd tijdens de Tweede Wereldoorlog op 22 maart 1945 gebombardeerd door de geallieerden. Door dit bombardement op doelen van de Duitse Wehrmacht werd het centrum van Nijverdal deels verwoest. Tijdens het bombardement kwamen 73 mensen om het leven.
Nijverdal heeft sinds 1881 een station aan de spoorlijn Zwolle - Almelo. Het oude station werd in 1971 afgebroken en vervangen door een nieuw station. Dit station is sinds 1 april 2013 vervangen door een nieuw station.
Van 1910 tot 1935 heeft Nijverdal een tweede station gehad. Dit station Nijverdal Zuid lag aan de lijn Neede - Hellendoorn van Locaalspoorweg-Maatschappij Neede-Hellendoorn. Dit station is na 1935 niet meer in gebruik geweest en is afgebroken. Een goederenloods uit 1881, heeft in de jaren 1990 (letterlijk) een nieuw onderdak gevonden in Het Spoorwegmuseum te Utrecht. In 2010 is Station Nijverdal West opgezet als tijdelijk station richting Zwolle omdat er geen treinverkeer mogelijk was tussen Station Nijverdal en Station Nijverdal West. Dit station is opgeheven na de officiële opening op 1 april 2013 van het nieuwe station Nijverdal.
Naatje is een textielmonument. In 1910 werd het door de Nijverdalse bevolking aan Godfried Salomonson, een textielbaron die de KSW leidde (KoninklijkeStoomweverij). Hij leidde de textielfabriek en was een van de grootstewerkgevers in de omgeving. Aan de gulle werkgever, die zich ook bekommerdeom de toestand van de gezinnen van zijn werknemers, is in 1910 het monument Naatje geschonken door de Nijverdalse bevolking.
In 1957 zijn Ten Cate en KSW gefuseerd en kreeg toen de naam Koninklijke Nijverdal – Ten Cate nv. Nu nog is Ten Cate een van de grootste bedrijven in Nijverdal welke zich nog steeds op de textielmarkt weet neer te zetten. De eerste standplaats van Naatje was in het toentijdige park aan de Grotestraat. Na meerdere verhuizingen en restauraties is het monument sinds 1997 op de huidige plek gehuisvest, vlak bij het historische pand van KSW.
De rijksweg 35 liep tot medio 2015 dwars door de Grotestraat in Nijverdal en veroorzaakte in de spits grote opstoppingen in het centrum. Eind 2007 werden de eerste voorbereidingen voor de bouw van de tunnelvariant van het Combiplan Rijksweg 35 genomen. In 2008 is men begonnen met het uitvoeren van de bouw. Op 29 augustus 2015 is het project afgerond.
De Salland-Twentetunnel is een gecombineerde spoor- en autotunnel in het centrum van Nijverdal in de Nederlandse provincie Overijssel.
De tunnel is aangelegd in het kader van het Combiplan (en had in het begin als werknaam Combitunnel). Het doorgaande verkeer op de N35 wordt via een geheel nieuw tracé door Nijverdal geleid. Onderdeel van dat tracé is de circa 500 meter lange tunnel, waarin de weg en het spoor liggen. De spoortunnel is in april 2013 in gebruik genomen voor het treinverkeer. De autotunnel is op 29 augustus 2015 in gebruik genomen.
De ombouw van rijksweg 35 is een project met een lange historie. Al sinds de jaren 1970 is het druk in de Grotestraat van Nijverdal. Sinds lange tijd is Nijverdal daarmee een flessenhals in de verbinding van Twente met Zwolle.
De nieuwe tunnel zorgt voor een 'groene' verbinding tussen het centrum en de woonwijken aan de noordkant van Nijverdal. De uitvoering van het Combiplan startte in 2008; In november 2014 is de opening voor het autoverkeer echter uitgesteld wegens problemen met de ICT-systemen. Sinds 1 april 2013 is de tunnel in gebruik voor het treinverkeer. Hiermee is de directe treinverbinding tussen Zwolle en Twente na ruim drie jaar onderbreking weer hersteld.
Rond de opening in 2015 was er nog enige onenigheid over de naam van de tunnel. Bij de omwonenden was er een groep van mening dat de tunnel vermeld zou moeten worden naar Leo ten Brinke, een lokale kroegbaas die in 1975 het concept voor de combinatietunnel bedacht zou hebben. Rijkswaterstaat heeft uiteindelijk gekozen voor een neutrale naam, naar verluidt omdat in principe geen tunnels naar mensen vernoemd worden, anders dan leden van het Koninklijk Huis.
Een lengte van bijna drie kilometer van de N35 is naar het noorden geschoven, waarbij het nieuwe tracé vlak langs de spoorlijn Zwolle - Almelo is komen te liggen. De nieuwe N35 is als tweestrooksweg aangelegd. Aan de westkant van het dorp is over een lengte van 500 meter een gecombineerde tunnelconstructie gemaakt voor het spoor en de weg met twee toeritconstructies. Aan de westkant van het station Nijverdal is er bijna 1500 meter dubbelspoor bij gekomen. Ten oosten van het voormalige station, waar het spoor over de Regge gaat, is het enkelspoor gebleven.
Daarnaast bestaan de werkzaamheden uit twee spoorwegbruggen en twee rijkswegbruggen over de Regge en de parallel lopende nevengeul, een viaduct ter plaatse van de Kruidenlaan, een viaduct ter plaatse van de G. v.d. Muelenweg over de open tunnelbak, voetgangers- en fietstunnel ter plaatse van de Kruidenlaan, twee dienstgebouwen en geluidsschermen. De treinhalte is geïntegreerd in de open toerit van de tunnel, ten westen van het voormalige station.
Tijdens de uitvoering van het Combiplan konden van december 2009 tot april 2013 geen treinen door Nijverdal rijden. Er was een tijdelijk station Nijverdal West geopend, dat tijdens de werkzaamheden fungeerde als eindpunt voor de stoptreinen uit Zwolle. Vervolgens werd tussen Wierden en Nijverdal een nieuw spoortraject in gebruik genomen. Op de plaats van de afgebroken spoorlijn is de nieuwe rijksweg 35 aangelegd.
De spoortunnel heeft twee sporen, de spoorlijn is in 2017 geëlektrificeerd. De autotunnel bestaat uit twee kokers met elk twee rijstroken, waarvan op slechts twee van de vier rijstroken gereden mag worden. De totale kosten van het Combiplan zijn ongeveer 330 miljoen euro.
Jaarlijks vindt in de nazomer het meerdaagse feest Bruisend Nijverdal plaats met tal van activiteiten. In het voorjaar biedt de Nacht van Nijverdal een uitgebreid muziek- en feestprogramma. Daarnaast worden er diverse sportevenementen georganiseerd, waaronder de bekende Diepe Hel Holterbergloop.
In het verleden werd in Nijverdal een jaarlijkse Parijse Markt georganiseerd, waarbij de toen nog drukke Grotestraat werd afgesloten voor verkeer.
De directe omgeving van Nijverdal biedt bijzonder fraaie en uitgestrekte natuur- en recreatiegebieden, zoals het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug, de omgeving van de Regge en het Wierdense Veld. Enkele kilometers vanaf Nijverdal bevindt zich Avonturenpark Hellendoorn.
In Nijverdal zelf bevindt zich het Memory Vrijheidsmuseum, gewijd aan de Tweede Wereldoorlog. In het Huis voor Cultuur en Bestuur zijn het moderne ZINin theater- en bioscoop, en een bibliotheek gevestigd. Ook beschikt Nijverdal over een openluchttheater. Het Mense Ruiterorgel in de Regenboogkerk wordt gewaardeerd om zijn bijzonder mooie klank.
Nijverdal heeft diverse sportparken, een evenementenweide en een zwembad, Het Ravijn.
Bron; Wikepedia
