Oplossing september; Museum Schokland - Werelderfgoed - voormalig eiland Schokland - Woonterp van Middelbuurt - Open in 1947 in de Enserkerk.

We hebben deze maand weer veel inzendingen mogen ontvangen. De winnaar is Corry de Roo. Van harte gefeliciteerd met 4 entreekaarten (inclusief een versnapering + een boek) voor het Museum Schokland.

Eeuwenlang is Schokland een eiland in de Zuiderzee. Met de aanleg van de Noordoostpolder komt Schokland in 1942 midden in nieuw polderland te liggen. Als een vis op het droge. Schokland en omgeving blijkt een archeologische goudmijn. Het gebied heeft lange tijd onder water gelegen. De ondergrond is daardoor vrijwel onaangetast gebleven. Door het bestuderen van op elkaar liggende bodemlagen is de wordingsgeschiedenis in kaart gebracht. Over een periode van tienduizenden jaren zijn de (pre)historische landschappen gereconstrueerd. Prachtige archeologische vondsten tonen aan dat hier al duizenden jaren geleden mensen wonen.

De eerste bewoners doen ruim 10.000 jaar geleden hun intrede. In die koude periode komen onze verre voorouders nog grote ijstijdzoogdieren tegen, zoals de wolharige mammoet. Ze hebben ongetwijfeld op dit slurfdier gejaagd. Na verloop van tijd wordt het klimaat milder en ontstaat een waterrijk landschap doorsneden door rivieren. Hoger gelegen zandduinen zijn een aantrekkelijke woonplaats. De rivier zorgt voor vis, waterwild en vers drinkwater. Ook wordt hier 6500 jaar geleden al landbouw bedreven. Primitieve boerengemeenschappen wonen 3000 jaar achtereen permanent op deze plekken. Dan wordt het landschap door stijgend grondwater zo drassig dat het voor bewoning ongeschikt wordt. De prehistorische boeren trekken weg naar meer droge grond. Dit moerasgebied wordt nog sporadisch door mensen bezocht.

Vanaf circa 1100 na Chr. wordt begonnen de drassige veenwildernis te ontginnen en voor landbouw geschikt te maken. Stroken land worden omringd met dijkjes en ontwaterd. Dat gaat enige tijd goed. Maar door de ontwatering gaat de veenbodem dalen. Intussen is de Zuiderzee ontstaan. Eb en vloed krijgen steeds meer invloed. Het kwetsbare, dalende veengebied is een makkelijke prooi voor het oprukkende zeewater. Stormvloeden slaan grote stukken land weg.

Tot 1450 is Schokland nog met het vaste land verbonden en dus een schiereiland. Als die landverbinding aan de zee wordt prijsgegeven ontstaat het eiland Schokland in de Zuiderzee. In de eeuwen die volgen leveren de eilanders een vrijwel hopeloze strijd tegen het water. Ondanks de aanleg van dijken en paalschermen gaan voortdurend stukken land verloren. De bewoners trekken zich terug op enkele kunstmatig opgeworpen terpen. Het eiland wordt steeds kleiner. In de 19^deeeuw is Schokland nog een smal strookje land met een lengte van enkele kilometers. Overstromingsgevaar maar ook schrijnende armoede brengen de overheid tot een drastische maatregel. In 1859 wordt besloten Schokland te ontruimen. De bewoners moeten hun geliefde geboortegrond verlaten en zich vestigen op de vaste wal. Het wordt stil op Schokland. Het moet voor de Schokker bevolking een wrange wetenschap zijn geweest dat het eiland na de ontruiming geen meter land meer heeft verloren.

In 1936 start de aanleg van de Noordoostpolder. In 1942 vallen de laatste delen van het nieuwe land droog. Schokland is dan niet langer door water, maar door landbouwgrond omringd. Een unieke situatie.

Tegenwoordig is het verloren eiland nog als een licht glooiende landrug te herkennen in het vlakke polderlandschap. Maar hoe lang nog? Zal Schokland door zeespiegelstijging in de toekomst weer een eiland worden in zee?

Schokland met omgeving staat symbool voor de geschiedenis van Nederland en het leven van mensen op de grens van water en land. Om die reden plaatst UNESCO in 1995 het gebied van ruim 1300 hectare als eerste Nederlandse monument op de prestigieuze werelderfgoedlijst. Museum Schokland geeft een fascinerend beeld van de geschiedenis van dit voormalig eiland in de Zuiderzee en wat daar aan vooraf ging. Website; Museum Schokland | UNESCO Werelderfgoed Schokland